Buồng trứng đa nang không chỉ gặp ở người thừa cân. Người gầy cũng có thể mắc do rối loạn nội tiết và kháng insulin. Khám phá dấu hiệu sớm và cách điều trị hiệu quả.
Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là một rối loạn nội tiết tố phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tình trạng này đặc trưng bởi sự mất cân bằng hormone, dẫn đến sự phát triển của nhiều nang nhỏ trong buồng trứng, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Theo thống kê, khoảng 5-10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, nhiều người không nhận ra mình mắc bệnh do các triệu chứng không rõ ràng hoặc dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.
Người gầy có thể mắc buồng trứng đa nang không?
Một quan niệm sai lầm phổ biến là chỉ những người thừa cân hoặc béo phì mới có nguy cơ mắc buồng trứng đa nang. Thực tế, nhiều phụ nữ có thân hình mảnh mai, thậm chí gầy, vẫn có thể mắc PCOS.
Các nghiên cứu cho thấy, mặc dù béo phì là một yếu tố nguy cơ, nhưng buồng trứng đa nang cũng có thể xảy ra ở những người có chỉ số BMI bình thường hoặc thấp. Điều này cho thấy rằng, ngoài yếu tố cân nặng, còn nhiều nguyên nhân khác góp phần vào sự phát triển của hội chứng này.
Buồng trứng đa nang cũng có thể xảy ra ở những người có chỉ số BMI (cân nặng) bình thường hoặc thấp
Nguyên nhân gây buồng trứng đa nang
Nguyên nhân chính xác của buồng trứng đa nang vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các yếu tố sau đây được cho là góp phần vào sự phát triển của PCOS:
1. Di truyền
Nếu trong gia đình có người thân mắc buồng trứng đa nang, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn. Một số gen liên quan đến sự điều hòa hormone và chuyển hóa insulin có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
2. Kháng insulin
Kháng insulin là tình trạng cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến tăng sản xuất insulin. Mức insulin cao kích thích buồng trứng sản xuất nhiều hormone nam (androgen), gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và cản trở sự rụng trứng.
3. Mất cân bằng hormone
Sự mất cân bằng giữa hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) có thể ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, dẫn đến sự hình thành các nang nhỏ trong buồng trứng.
4. Viêm mãn tính
Một số nghiên cứu cho thấy, phụ nữ mắc buồng trứng đa nang có mức độ viêm nhẹ mãn tính, kích thích buồng trứng sản xuất androgen, góp phần vào sự phát triển của PCOS.
Dấu hiệu nhận biết sớm buồng trứng đa nang
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của buồng trứng đa nang rất quan trọng để can thiệp kịp thời. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:
1. Rối loạn kinh nguyệt
Chu kỳ kinh nguyệt không đều, kinh thưa, kéo dài hoặc vô kinh là dấu hiệu phổ biến của PCOS. Điều này do sự rối loạn trong quá trình rụng trứng gây ra.
Rối loạn kinh nguyệt là nguyên nhân điển hình của PCOS
2. Mọc lông bất thường
Tăng trưởng lông ở mặt, ngực, bụng hoặc lưng (hirsutism) là do mức androgen cao trong cơ thể.
3. Mụn trứng cá và da nhờn
Nồng độ androgen cao cũng dẫn đến tăng sản xuất bã nhờn, gây mụn trứng cá và da nhờn.
4. Tăng cân hoặc khó giảm cân
Mặc dù không phải tất cả, nhưng nhiều phụ nữ mắc PCOS gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng, đặc biệt là tăng cân ở vùng bụng.
5. Rụng tóc
Tóc mỏng hoặc rụng tóc theo kiểu nam giới có thể xảy ra do mức androgen cao.
6. Thay đổi tâm trạng
Phụ nữ mắc PCOS có thể trải qua các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm hoặc thay đổi tâm trạng.
7. Vô sinh
Do rối loạn rụng trứng, phụ nữ mắc PCOS có thể gặp khó khăn trong việc thụ thai.
Ảnh hưởng của buồng trứng đa nang đến sức khỏe
Buồng trứng đa nang không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe khác:
1. Tiểu đường tuýp 2
Kháng insulin làm tăng nguy cơ phát triển tiểu đường tuýp 2 ở phụ nữ mắc PCOS.
2. Bệnh tim mạch
Mức cholesterol bất thường và huyết áp cao liên quan đến PCOS làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
3. Hội chứng chuyển hóa
PCOS có thể dẫn đến hội chứng chuyển hóa, bao gồm tăng huyết áp, mức đường huyết cao, mỡ bụng và mức cholesterol bất thường.
4. Ung thư nội mạc tử cung
Kinh nguyệt không đều kéo dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung do sự tích tụ của niêm mạc tử cung không được loại bỏ thường xuyên.
Cách chẩn đoán buồng trứng đa nang
Chẩn đoán PCOS thường dựa trên các tiêu chí sau:
1. Tiền sử bệnh và triệu chứng
Bác sĩ sẽ hỏi về chu kỳ kinh nguyệt, sự thay đổi về cân nặng, mọc lông bất thường và các triệu chứng khác.
2. Khám lâm sàng
Đánh giá các dấu hiệu như mụn trứng cá, rậm lông, rụng tóc và chỉ số BMI.
3. Xét nghiệm máu
Kiểm tra mức hormone, bao gồm androgen, LH, FSH, insulin và glucose.
4. Siêu âm
Siêu âm đầu dò để kiểm tra sự hiện diện của các nang nhỏ trong buồng trứng.
Phương pháp điều trị buồng trứng đa nang
Điều trị PCOS tập trung vào việc quản lý các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng:
1. Thay đổi lối sống
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm tiêu thụ đường và tinh bột, tăng cường rau xanh, protein và chất béo lành mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên: Giúp cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát cân nặng.
2. Thuốc
- Thuốc tránh thai: Giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và giảm mức androgen.
- Metformin: Cải thiện độ nhạy insulin và giảm mức insulin.
- Clomiphene: Kích thích rụng trứng ở phụ nữ muốn mang thai.
- Spironolactone: Giảm rậm lông và mụn trứng cá.
3. Phẫu thuật
Trong một số trường hợp, phẫu thuật nội soi buồng trứng có thể được thực hiện để kích thích rụng trứng.
Lời khuyên cho người mắc buồng trứng đa nang
- Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Ghi chép chu kỳ kinh nguyệt để phát hiện bất thường.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt là kiểm tra mức đường huyết, cholesterol và huyết áp.
- Giảm căng thẳng: Thực hành thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn khác.
- Hỗ trợ tâm lý: Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý nếu cần thiết.
Kết luận
Buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết tố phổ biến có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của sức khỏe phụ nữ. Điều quan trọng là nhận biết sớm các dấu hiệu và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời. Dù bạn có thân hình mảnh mai hay thừa cân, hãy lắng nghe cơ thể mình và chủ động chăm sóc sức khỏe sinh sản để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc buồng trứng đa nang, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại Trung tâm HTSS IVF An Việt, quý khách vui lòng gọi HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
TRUNG TÂM HỖ TRỢ SINH SẢN IVF AN VIỆT
Hotline: 086.792.5665
Địa chỉ: 1E Trường Chinh, Thanh Xuân, Hà Nội
Website: https://ivfanviet.com/
